مقایسه تطبیقی هندسه مسجد امام اصفهان و مسجد سلیمانیه استانبول بر اساس مفاهیم کهن الگویی
نویسندگان
چکیده مقاله:
مفاهیم کهنالگویی در ساختار کالبدی آثار شاخص تمدنی جایگاه ویژهای دارند. در کالبد معماری اسلامی نیز مسجد جایگاه عمدهای را به خود اختصاص داده است. هدف پژوهش حاضر مقایسه هندسه دو اثر شاخص حوزه تمدن ایران و عثمانی در محدوده اقلیم گرم و خشک براساس مفاهیم دانش کهنالگویی است. مفاهیم کهنالگویی که سازنده تصاویر ذهنی نمادهای مختلف در ناخودآگاه جمعیاند؛ میتوانند برای یافتن ارتباط بین هندسه دو بنا بر اساس مقایسه تطبیقی، مورد تحلیل قرار گیرند. از لحاظ تاریخی در اصفهانِ دوره صفوی، بهترین مساجد ساخته شدهاست که مسجد امام به عنوان یکی از مهمترین نمونهها به حساب میآید. هم عصر با آن، در استانبول عصر دولت عثمانی، مساجد مهمی چون سلیمانیه ساخته شدهاست. این مقاله به لحاظ محتوا، کیفی به شمار میرود که اساس آن پژوهش تاریخی-تفسیری بوده و در جمعبندی اطلاعات بدست آمده از رویکرد تحلیلی- تطبیقی با کاربست کدگذاری استفاده شده است. سؤال اصلی پژوهش چگونگی نسبت میان هندسه مسجد امام و مسجد سلیمانیه بر اساس مفاهیم کهنالگویی است. بدین منظور، ابتدا مهمترین مفاهیم نمادین آرکیتایپی مشخص شده، سپس بر اساس کدگذاری محوری در ریزفضاهای مساجد مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان میدهد انتقال یک فرم آرکیتایپی در مساجد مورد مطالعه، به دلیل شناسا بودن آن نزد مردمان عصر صفوی و عثمانی و تداوم آن به عنوان یک شکل مقدسِ از پیش پذیرفته شده، علیرغم تفاوتهای ظاهری و زمینهای الگوهای هندسیِ مساجد امام و سلیمانیه، نمایانگر وجوه اشتراک و افتراق از لحاظ کاربرد فرمهاست. تداوم انتقال یک شکل آیینی در معماری پیش از اسلام به دورهی صفوی و عثمانی و استفاده از این ابزار در ساختار مساجد امام و سلیمانیه نشاندهنده حضور الگوهای پایدار آرکیتایپی، در الگوی هندسی مساجد بوده است.
منابع مشابه
تبلور مفاهیم شیعی در شکلگیری مساجد دوران صفویه و قاجاریه؛ بررسی تطبیقی: مسجد شهید مطهری تهران و مسجد امام خمینی اصفهان
بارزترین تجلیگاه معنویت و هویت متعالی انسانی را میتوان در لایههای پنهانی هنر قدسی[1] و اوج شکوفایی هنر معماری مقدس اسلامی را میتوان در ساخت مساجد جستوجو کرد. در این بین، به نظر میرسد مساجدی که در دوران طلایی قدرت معنوی، مالی و سیاسی شیعیان در این سرزمین شکل گرفتهاند، واجد هویت معنوی ویژهای هستند. با تشکیل دولت صفوی در اوایل قرن دهم هجری و اعلام تشیع اثناعشری به عنوان مذهب رسمی، ایران...
متن کاملمطالعه تطبیقی مسجد رنگونی های هند، امام اصفهان و کوصومبای بنگلادش
شناخت نحوه گفتگوی بین دو تمدن در خلال مقایسه تطبیقی برونداد های فرهنگی آن ها امکان پذیر است. مسجد رنگونی ها توسط مسلمانان شبه قاره هند در آبادان احداث شده است. این مسجد دارای ظاهری مشابه با مساجد شبه قاره هند است. تحقیق حاضر در پی آن است تا به مولفه های گفتگوی بین دو معماری ایران و معماری شبه قاره در بنا های مذهبی بپردازد. لذا در قالب مطالعۀ تطبیقی و بر پایه روش های مورد کاوی و تفسیری-تاریخی، ع...
متن کاملبررسی ارتباط میان پیکربندی فضایی و حکمت در معماری اسلامی مساجد مکتب اصفهان (نمونههای موردی: مسجد آقانور، مسجد امام اصفهان و مسجد شیخلطفالله)
Mosques in the history of Islamic civilization are prominent and integral components of Islamic architecture and focal points in Muslim cities. The same is true about Iran that renders them as significant urban landmarks and important spatial linkage elements of the city. In order to find out the significance of Islamic philosophy in Architecture and urban planning, it suffices t...
متن کاملطراحی مسجد دانشگاه اصفهان(با تاکید بر نقش هندسه در شکل گیری فضای مسجد)
امروزه یکی از موضوعات مورد چالش در معماری، طراحی مسجد است. بعضی معتقداند آنچه گذشتگان در معماری مسجد به آن دست یافته اند کامل بوده و بهتر است در طراحی مسجد از آنان پیروی شود. بعضی دیگر معتقدند ما در دوران متفاوتی نسبت به گذشتگان قرار داریم و لازم است در طراحی مسجد نیز معماری مطابق زمان خود داشته باشیم. با وجود این اختلاف نظرها سوال مهمی ذهن را به خود مشغول می سازد که ویژگی های اساسی و بنیادی مس...
عنوان مقایسه تطبیقی نقوش مسجد کبود تبریز و مسجد شیخ لطف الله اصفهان ( گردونه نقش)
یکی از مهمترین ویژگی معماری ایران عصر صفوی تزیینات بسیار قوی است این تزیینات ریشه در فرهنگ، اعتقادات و اندیشه های ملی مردم این سرزمین دارد. از مهمترین آثار معماری مکتب اصفهان مسجد شیخ لطف الله می باشد که از نظر فرم و رنگ و نقش دارای عالی ترین پیام ها می باشد و تا به امروز در مورد ریشه نقوش این بنای مهم تحقیق صورت نگرفته است. باتوجه به بررسی که صورت گرفته شد ریشه بسیاری از نقوش این اثر تاریخی در...
منابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 6 شماره 8
صفحات 119- 138
تاریخ انتشار 2019-01-21
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023